ઈશ્વરનું લૌકિક ન્રુત્ય -ઉત્પતિથી વધસ્તંભ સુધીનો લય

નૃત્ય એટલે શું? નાટ્ય નૃત્યમાં લયબદ્ધ હલનચલન શામેલ હોય છે, જે પ્રેક્ષકો જોઈને તેનો અર્થ કાઢે છે અને તેમ વાર્તા કહેવામાં આવે છે. નર્તકો તેમની હિલચાલનું પુનરાવર્તન કરતી વખતે વચ્ચે વચ્ચેના સમય વિરામમાં દ્રશ્ય સુંદરતા અને ઉચ્ચારણ લય ઉત્પન્ન કરવા, તેમના પોતાના શરીરના વિવિધ ભાગોનો ઉપયોગ કરીને, અન્ય નર્તકો સાથે તેમની હિલચાલનું સમન્વય કરે છે, જેને મીટર કહેવામાં આવે છે.

નૃત્ય વિષય પર એક ઉત્તમ કૃતિ, નાટ્ય શાસ્ત્ર શીખવે છે કે મનોરંજન ફક્ત નૃત્યની આડઅસર હોવું જોઈએ, પણ તેનું પ્રાથમિક લક્ષ્ય નહીં. સંગીત અને નૃત્યનું લક્ષ્ય રસ છે, જે પ્રેક્ષકોને ઊંડી વાસ્તવિકતા તરફ લઈ જાય છે, જ્યાં તેઓ આશ્ચર્ય સાથે આધ્યાત્મિક અને નૈતિક પ્રશ્નો પર વિચાર કરે છે.

શિવના તાંડવાના નટરાજા

તો દૈવી નૃત્ય કેવું લાગે છે? તાંડવ (તાંડવમ, તાંડવ નાટ્યમ અથવા નદંતા)દેવતાઓના નૃત્ય સાથે સંકળાયેલ છે. આનંદ તાંડવ ખુશી પ્રગટ કરતું નૃત્ય છે જ્યારે રુદ્ર તાંડવ ક્રોધ પ્રગટ કરતું નૃત્ય કરે છે. નટરાજ દૈવી નૃત્યનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જેમાં શિવ તેની પરિચિત મુદ્રામાં (હાથ અને પગની સ્થિતિ) નૃત્યના ભગવાન તરીકે પ્રગટ થાય છે. તેમનો જમણો પગ અપ્સમરા અથવા મુયાલકા નામના દૈત્યને કચડી રહ્યો છે. જો કે, આંગળીઓ ડાબા પગ તરફ નિર્દેશ કરે છે, જે જમીન કરતા ઊંચી હોય છે.

શિવ નૃત્યના નટરાજાની ઉત્તમ છબી

તે શા માટે તે તરફ ધ્યાન દોરે છે?

કારણ કે તે ઉંચકાયેલ પગ, ગુરુત્વાકર્ષણને અવગણવું એ મુક્તિનું પ્રતીક છે, મોક્ષ. જેમ ઉન્માઇ ઉલાખમ સમજાવે છે:

“સર્જન પડઘમથી ઉત્પન્ન થાય છે; રક્ષણ આશાના હાથથી આગળ વધે છે; અગ્નિથી વિનાશ આગળ વધે છે; મુયાલાહન પર મુકવામાં આવેલ પગમાંથી દુષ્ટનો વિનાશ આગળ વધે છે; ઊંચકાયેલ પગ મુક્તિ આપે છે….”

કૃષ્ણ દૈત્ય–સર્પ કાલિયાના માથા પર નૃત્ય કરે છે

એક બીજું ઉત્તમ દિવ્ય નૃત્ય જે કાલિયા પર કૃષ્ણનું નૃત્ય છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર, કાલિયા યમુના નદીમાં રહેતો હતો, લોકોને ભયભીત કરતો હતો અને સમગ્ર પ્રદેશમાં તેનું ઝેર ફેલાવતો હતો.

જ્યારે કૃષ્ણ નદીમાં કૂદી પડ્યા ત્યારે કાલિયાએ તેમને પકડ્યા. ત્યારબાદ કાલિયાએ કૃષ્ણને ડંખ માર્યો, કૃષ્ણને તેના ભરડામાં નાખ્યા, તેનાથી જોનારાઓને ચિંતા થઈ. કૃષ્ણએ તેમ થવા દીધુ, પરંતુ લોકોની ચિંતા જોઈને તેમને આશ્વાસન આપવાનું નક્કી કર્યું. આ રીતે, કૃષ્ણએ તેમના પ્રખ્યાત નૃત્ય, ભગવાનની લીલા (દૈવી નાટક) નું પ્રતીક, “આરાભતી” શરૂ કરીને, સર્પની ફ઼ેણ પર કૂદકો લગાવ્યો. તે લયમાં, કૃષ્ણએ તેને હરાવ્યો અને કાલિયાની દરેક વધતી ફ઼ેણો પર નૃત્ય કર્યું.

સર્પના મસ્તક પર વધસ્તંભ એક લયબધ્ધ ન્રુત્ય

સુવાર્તા જાહેર કરે છે કે ઈસુનું વધસ્તંભ અને પુનરુત્થાન તેજ રીતનું સર્પને હરાવવાનું તેમનું નૃત્ય હતું. તે આનંદ તાંડવ અને રુદ્ર તાંડવ બંને હતા કે આ નૃત્યથી ઇશ્વરમાં આનંદ અને ક્રોધ બંને ઉત્પન્ન થાય. આપણે માનવ ઇતિહાસની શરૂઆતમાં આ બાબતની સત્યતા જોઇ છે, જ્યારે આદમ જે પ્રથમ મનુ, સર્પને તાબે થયો. મૃત્યુ પામ્યો. ઇશ્વરે (વિગતો અહીં છે) સર્પને કહ્યું હતું

15 હું તારી અને આ સ્ત્રીની વચ્ચે અને તારાં બાળકો અને એનાં બાળકો વચ્ચે દુશ્મનાવટ રખાવીશ. એનો વંશ તારું માંથું કચરશે અને તું એના પગને કરડીશ.”

ઉત્પત્તિ 3: 15

તેથી આ નાટક એ સાપ અને બીજ અથવા સ્ત્રીના સંતાન વચ્ચેના સંઘર્ષની ભવિષ્યવાણી કરી હતી. આ બીજ ઈસુ હતા અને તેમનો સંઘર્ષ વધસ્તંભ પર પરાકાષ્ટા પર પહોંચ્યો. જેમ કૃષ્ણએ કાલિયાને તેના પર પ્રહાર કરવા દીધો, તેમ તેમની અંતિમ જીતની પુરી ખાતરી રાખીને, ઈસુએ પણ સર્પને તેના પર પ્રહાર કરવા દીધો,. જેમ શિવ મોક્ષ તરફ ઇશારો કરતી વખતે અપસ્મારાને કચડી નાખે છે, તેમ ઈસુએ સર્પને કચડી નાખ્યો અને જીવનનો માર્ગ તૈયાર કર્યો. બાઇબલ તેમની જીત અને આપણી જીવનના માર્ગનું વર્ણન આ પ્રમાણે કરે છે:

13 અમે તમને એજ વસ્તુ લખીએ છીએ જે તમે વાંચી અને સમજી શકો. અને હું આશા રાખું છું કે તમે સંપૂર્ણ રીતે સમજશો.

14 જે રીતે અમારા વિષેની કેટલીક બાબતો તમે સમજી ચુક્યા છો. હું આશા રાખું છું કે તમે સમજશો કે તમે અમારા માટે ગર્વ અનુભવી શકો છો, એ જ રીતે જે રીતે, આપણા પ્રભુ ઈસુના પુનરાગમનને દિવસે અમે તમારા માટે ગર્વ અનુભવીશું.

15 મને આ સર્વ વિષે ખાતરી છે. અને તેથી જ પહેલા તમારી મુલાકાત લેવાની મેં યોજના કરી હતી. પછી તમે બે વખત આશીર્વાદીત થઈ શકો.

ક્લોસ્સી 2: 13-15

તેમનો સંઘર્ષ  ‘સાત’ અને ‘ત્રણ’ ના લયબદ્ધ નૃત્યમાં ખુલ્લો થયો, જે સર્જન દ્વારા ઈસુના અંતિમ અઠવાડિયામાં જોવા મળતો.

ઈશ્વરનું પૂર્વ જ્ઞાન હિબ્રુ વેદની શરૂઆતથી જ પ્રગટ થયું

બધા પવિત્ર પુસ્તકો (સંસ્કૃત અને હીબ્રુ વેદ, સુવાર્તા) માં ફક્ત બે અઠવાડિયા હોય છે જ્યાં અઠવાડિયાના દરેક દિવસની ઘટનાઓનું વર્ણન કરવામાં આવે છે. આવા પ્રથમ સપ્તાહમાં, હિબ્રુ વેદની શરૂઆતમાં નોંધાયેલું છે, કે ઈશ્વરે કેવી રીતે એ બધું સર્જન કર્યું તે નોંધે છે.

બીજુ અઠવાડિયું જેમાં દૈનિક ઘટનાઓ નોંધાયેલી હતી તે ઈસુનું છેલ્લુ અઠવાડિયું છે. બીજા કોઈ ઋષિ, કે પ્રબોધકના સંબંધી તેમના આખા અઠવાડિયાની દૈનિક પ્રવૃત્તિઓની નોંધ થયેલ નથી. હીબ્રુ વેદનો ઉત્પત્તિ લેખ અહીં આપવામાં આવ્યો છે. આપણે ઈસુના છેલ્લા અઠવાડિયાની દૈનિક ઘટનાઓ જોઇ હતી અને આ કોષ્ટકમાં આ બે અઠવાડિયાના  દરેક દિવસને સાથે-સાથે મુકવામાં આવે છે. આ શુભ સંખ્યા ‘સાત’, કે જે અઠવાડિયાને બનાવે છે, કે જે એક પાયાનો માપદંડ અથવા સમય છે કે જે નિર્માતાએ તેની લયના આધારે બનાવ્યો છે.

આદમનો દિવસ ૬ ઈસુ સાથે ન્રુત્ય

આ બે અઠવાડિયા દરમ્યાનની દરેક દિવસની ઘટનાઓ એકબીજા સાથે સુસંગત હોય છે, જે એક લયબદ્ધ સુમેળ બનાવે છે. 7-દિવસના આ બંને ચક્રના અંતે, નવા જીવનનું પ્રથમ ફળ ઉદ્દભવવા અને નવા સર્જનમાં બહુવિધ વ્રુધ્ધિ કરવા તૈયાર છે. તેથી, આદમ અને ઇસુ એક સાથે ન્રુત્ય કરતા હોય છે, જે સંયુક્ત નાટક બનાવે છે.

બાઇબલ આદમ વિશે કહે છે કે

…આદમ, એક જે આવનાર છે તે માટેના નમૂનારુપ છે.

રોમનો ૫:૧૪

અને

21 કોઈ એક માણસના (આદમ) કૃત્યના કારણે લોકોનાં મૃત્યુ થયાં પરંતુ બીજા એક માણસના (ખ્રિસ્ત) કૃત્યના કારણે લોકો મએલામાંથી ઊઠશે.
22 આદમ થકી આપણે સર્વ મૃત્યુ પામીએ છીએ અને તે જ રીતે ખ્રિસ્ત થકી આપણે સર્વ સજીવન થઈશું.

૧ કરિંથી૧૫:૨૧-૨૨

આ બે અઠવાડિયાની સરખામણી કરીને આપણે જોઈએ છીએ કે આદમ ઈસુના રસ ના  નાટકીય નમૂનાને અનુસર્યા. શું ઈશ્વરને સ્રુષ્ટીનું સર્જન કરવા માટે છ દિવસની જરૂર હતી? શું તે એક આદેશથી બધું ન કરી શક્યા હોત? તો પછી તેમણે જે ક્રમમાં તે બનાવ્યું તે શા માટે કર્યું? જો તે થાકતા નથી તો સાતમા દિવસે શા માટે ઈશ્વરે આરામ કર્યો? તેમણે સમય અને વ્યવસ્થામાં જે કર્યું તે બધુ કર્યું કે જેથી ઈસુના અંતિમ સપ્તાહની ધારણા અગાઉથી જ સર્જન સપ્તાહમાં જોઇ શકાય છે.

આ ખાસ કરીને ૬ ઠ્ઠા દિવસ માટે સાચું છે. આપણે ઉપયોગમાં લીધેલા શબ્દોમાં સીધી જ સમપ્રમાણતા જોઈએ છીએ. ઉદાહરણ તરીકે, ‘ઈસુ મરી ગયા’ એમ કહેવાને બદલે સુવાર્તા કહે છે કે ’તેમણે અંતિમ શ્વાસ લીધા’, જે ‘જીવનનો શ્વાસ’ મેળવનાર આદમ માટે એક સીધી જ સુસંગત રીત દર્શાવે છે. આવી રીત, સમયની શરૂઆતથી, સમય અને વિશ્વને માટે પુર્વજ્ઞાન બતાવે છે. ટૂંકમાં, તે એક દૈવી નૃત્ય છે.

 ‘ત્રણ  ના માપમાં નૃત્ય

નંબર ત્રણને શુભ માનવામાં આવે છે કારણકે ત્રીઆહ રત્મ ને પ્રગટ કરે છે અને સ્રુષ્ટિ પોતે લયબદ્ધ ક્રમ અને નિયમિતતા જાળવી રાખે છે. રત્મ એ સંપૂર્ણ રચનાને વ્યાપિત કરતી અંતર્ગત કંપન છે.

તે પછી આશ્ચર્યજનક નથી કે આ જ સમય સૃષ્ટિના પ્રથમ 3 દિવસ અને ઈસુના મૃત્યુના ત્રણ દિવસની વચ્ચે જોવા મળે છે. આ કોષ્ટક આ નમૂનાને પ્રકાશિત કરશે.

જેમ કે નૃત્યકારો તેમના શરીરને વિવિધ સમય ચક્રમાં મરોડે છે તેમ ઈશ્વર મુખ્ય મીટર (સાત દિવસ દ્વારા) અને એક નાનું મીટર (ત્રણ દિવસમાં) માં નૃત્ય કરે છે.

અનુગામી મુદ્રાઓ.

હીબ્રુ વેદમાં ઈસુના આગમનને દર્શાવતી વિશિષ્ટ ઘટનાઓ અને તહેવારોની નોંધ કરવામાં આવી છે. ઈશ્વરે આ આપ્યું જેથી આપણે જાણી શકીએ કે આ ઈશ્વરનો હેતું છે, માણસનો નથી. નીચે આપેલ કોષ્ટકમાં કેટલાક સારાંશ આપવામાં આવ્યા છે, જેમાં ઈસુ જીવ્યા તે અગાઉ સેંકડો વર્ષ પુર્વે નોંધાયેલા આ મહાન ચિહ્નોની કડી છે.

નૃત્યમાં, પગ અને ધડની મુખ્ય હિલચાલ હોય છે, પરંતુ આ હિલચાલને પ્રભાવશાળી કરવા માટે હાથ અને આંગળીઓનો પણ ઉપયોગ થાય છે. આપણે હાથ અને આંગળીઓની વિવિધ કરામતોને મુદ્રા કહીએ છીએ. આ દેવવાણી અને તહેવારો દૈવી નૃત્યની મુદ્રા જેવા છે. કલાત્મક રીતે, તેઓ ઈસુ એક વ્યક્તિ અને તેમના કાર્યનું વર્ણન સૂચવે છે. નાટ્ય શાસ્ત્ર નૃત્ય સાથે જોડાયેલ છે તેમ, ઈશ્વર લયમાં આગળ વધ્યા છે,અને  આપણને મનોરંજનથી આગળ રસમાં આમંત્રણ આપી રહ્યા છે.

આપણું આમંત્રણ

ઈશ્વર આપણને તેમના નૃત્યમાં જોડાવા માટે આમંત્રણ આપે છે. ભક્તિની સંદર્ભમાં આપણે આપણી પ્રતિક્રિયાને સમજી શકીએ છીએ.

રામ અને સીતાની વચ્ચેના ગાઢ પ્રેમની જેમ તે આપણને તેમના પ્રેમમાં પ્રવેશવા આમંત્રણ આપે છે.

અહીં  આપણે સમજીએ કે ઇસુ દ્વારા આપવામાં આવતી શાશ્વત જીવનની ભેટ કેવી રીતે પ્રાપ્ત કરવી.