કેપ્રિકોર્ન, જેને મકર રાશિ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે પાંચમી રાશિ છે. વૈદિક જ્યોતિષ આજે સંબંધો, આરોગ્ય અને સંપત્તિમાં સફળતા તરફ નિર્ણય લેવા માટે માર્ગદર્શિકા તરીકે તમારી કુંડળી બનાવવા માટે મકર રાશિનો ઉપયોગ કરે છે.
પરંતુ તે શું તેનો મૂળ ઉપયોગ હતો?
કેપ્રિકોર્ન અથવા મકર, બકરીનો આગળનો હિસ્સો માછલીની પૂંછડી સાથે જોડાયેલ હોય તેવું સ્વરુપ બનાવે છે. બકરી-માછલી ક્યાંથી આવી?
શરૂઆતથી તેનો અર્થ શું હતો?
સાવચેત રહો! આનો જવાબ આપવાથી તમારું જ્યોતિષ એક અણધારી રીતે ખૂલી જશે – તમે જે ધારેલ તે કરતાં તમને એક અલગ યાત્રા પર લઈ જવાની શરૂઆત કરાવશે જ્યારે તમે તમારી કુંડળીની તપાસ કરો છો …..
કન્યા થી લઈને ધનુરાશિ સુધી આપણે જોયું કે પ્રથમ ચાર નક્ષત્રોએ એક મહાન મુક્તિ આપનાર વ્યક્તિ અને તેના દુશ્મન સાથે તેના નૈતિક સંઘર્ષને લગતા એક જ્યોતિષીય એકમની રચના કરી. અમે અહીંની આ સૌથી પ્રાચીન રાશિચક્રનો વાર્તાનો આધાર રજૂ કર્યો.
મકર રાશિ આ મુક્તિ આપનારના કામ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતાં બીજુ એકમ રજૂ કરે છે કારણ કે તે આપણને અસર કરે છે. આ એકમમાં આપણે પરિણામ જોઈએ છીએ – આપણા માટે આશીર્વાદરુપ છે – તેના દુશ્મન પર તારણહારનો વિજય. આ એકમ એક બકરી સાથે ખુલે છે અને એક ઘેટા (મેષ) થી બંધ થાય છે અને મધ્યમાં બે રાશિ ચિહ્નો માછલીઓ (કુંભ અને મીન) સાથે સંબંધિત છે. બકરીનો આગળનો ભાગ માછલીની પૂંછડીમાં રહે છે જે હંમેશાં મકરનો પ્રતીક રહ્યો છે તો તે કેટલું યોગ્ય છે.
પ્રાચીન રાશિચક્રમાં, મકર રાશિ બધા લોકો માટે હતી કારણ કે તે કોઈને પણ ઉપલબ્ધ ફાયદાની આગાહી કરતી હતી. તેથી જો તમે આધુનિક જન્માક્ષર દ્રષ્ટિએ મકર રાશિ ન હો, તો પણ મકર રાશિના તારાઓમાં જન્મજાત પ્રાચીન જ્યોતિષ કથા સમજવી લાભદાયક છે.
જ્યોતિષ શાસ્ત્રમાં મકર રાશિ નક્ષત્ર
અહીં લીટીઓ દ્વારા જોડાયેલા મકર રાશિ બનાવતા તારા છે. શું તમે આ છબીમાં બકરી-માછલી જેવું કંઈપણ જોઈ શકો છો? કોઈ પણ આ તારાઓમાંથી બનેલા બકરી અને માછલીની પ્રાણીના જોડાણની કલ્પના પણ કેવી રીતે કરી શકે?
મકર રાશિ નક્ષત્ર
પ્રકૃતિમાં, બકરા અને માછલીઓ ખૂબ દૂરથી પણ સંબંધ ધરાવતા નથી. પરંતુ આ પ્રતીક જ્યાં સુધી આપણે માનવ ઇતિહાસ જાણીએ છીએ એટલી પુરાતન છે. અહીં ઇજિપ્તના ડંડેરા મંદિરમાં એક રાશિચક્ર છે, જે 2000 વર્ષથી વધુ જૂની છે, જેમાં બકરી-માછલીની મકરની છબી લાલ રંગમાં ભરાયેલી છે.
આનો અર્થ એ છે કે બકરી-માછલીનો વિચાર પ્રથમ આવ્યો, મકર રાશિના તારાઓને જોઈને નહીં. પછી પ્રથમ જ્યોતિષીઓએ સ્મ્રૃતિ સહાયતા માટે આવર્તિ સંકેતના રૂપ તરીકે મકરની છબી બનાવવા માટે તારાઓ પર આ વિચારનો અમલ કર્યો. પૂર્વજો તેમના બાળકોને બકરી-માછલી વિશે કહેતાં અને છબી સાથે સંકળાયેલ વાર્તા કહેતા. આપણે અહીં જોયું તેમ આ રાશિચક્રનો મૂળ જ્યોતિષીય હેતુ હતો.
મકર બકરી
મકરની છબીમાં બકરી પોતાનું માથું નમાવે છે, જેનો જમણો પગ શરીરની નીચે વાળેલો છે, અને ડાબો ઉઠવામાં તે અસમર્થ છે. એવું લાગે છે કે બકરી મરી રહી છે. પરંતુ માછલીની પૂંછડી પુરક, વળેલ અને જોમ અને જીવનથી ભરેલી છે.
માનવ ઇતિહાસની શરૂઆતથી, બકરી (અને ઘેટાં) એ ઈશ્વરને બલિદાન આપવાની સ્વીકૃત પદ્ધતિ હતી. બાઇબલ જણાવે છે કે આદમ/મનુનો પુત્ર હાબેલ તેના ટોળામાંથી બલિ ચઢાવે છે. અબ્રાહમે કૈલાસની જેમ પવિત્ર પર્વત પર એક ઘેટો (બકરી અથવા ઘેટાં) ની બલી ચઢાવી. મુસાએ ઈસ્રાએલીઓને પાસ્ખાપર્વ માટે ઘેટાં ચઢાવવાનું કહ્યું, અને મૃત્યુને કાલિ જેવો શકિતશાળી માન્યો. આ આપણને શીખવવાના સંકેતો હતા કે તુલા રાશિના ત્રાજવામાંથી આપણને છૂટા કરવા માટે બીજાની ખંડણીની જરૂર પડશે. ઈસુએ વધસ્તંભ પરના તેમના બલિદાનમાં સ્વેચ્છાએ આપણા માટે બલિ બન્યા.
પૂર્વજોએ મકર રાશિવાળા મરણ પામતા બકરાને બલિદાન માટે આપેલા વચન આપનાર તારણહારની યાદ અપાવે છે.
મકર માછલી
પરંતુ મકર માછલીની પૂંછડીનો અર્થ શું છે? સમજાવવા માટે, આપણે બીજી પ્રાચીન સંસ્કૃતિ – ચાઇનીઝ જોઈશું. ચાઇનીઝ નવા વર્ષની ઉજવણી જાન્યુઆરી/ફેબ્રુઆરી (મકર રાશિની આસપાસ) માં થાય છે અને તે એક પરંપરા છે જે હજારો વર્ષ પુરાની છે. આ તહેવાર સજાવટ સાથે ઉજવવામાં આવે છે જે ચીનીઓ તેમના દરવાજા પર લટકાવે છે. અહીં તેની કેટલીક છબીઓ છે.
તમે જોશો કે તમામ માછલીઓ બતાવે છે. તેઓ તેમના નવા વર્ષની શુભેચ્છાઓમાં માછલીઓનો ઉપયોગ કરે છે, કારણ કે પ્રાચીન કાળથી, માછલીઓ જીવન, વિપુલતા અને ભરપુરીપણાનું પ્રતીક હતી.
એ જ રીતે, પ્રાચીન રાશિચક્રમાં માછલીઓ જીવંત લોકોની ભરપુરીપણાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે – વિશાળ મેદની – જેઓએ પોતાના માટે બલિદાન સ્વીકાર્યું છે.
ઈસુએ માછલીઓ જેવાજ ઉદાહરણોનો ઉપયોગ ત્યારે કર્યો જ્યારે તેમણે શીખવ્યું કે ઘણાની પાસે તેમનું બલિદાન પહોંચશે. તેઓએ શીખવ્યું
47. વળી આકાશનું રાજ્ય જાળના જેવું છે, જેને લોકોએ સમુદ્રમાં નાખી, ને દરેક જાતનું તેમાં સમેટાયું.
48. અને જ્યારે તે ભરાઈ ગઈ ત્યારે તેઓ તેને કિનારે ખેંચી લાવ્યા, ને બેસીને જે સારું હતું તે તેઓએ વાસણોમાં એકત્ર કર્યું, પણ નઠારું ફેંકી દીધું.
માત્થી 13:47-48
જ્યારે ઈસુએ તેમના શિષ્યોને ભાવિ કાર્ય સમજાવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું
18. અને ઈસુ ગાલીલના સમુદ્રને કાંઠે ચાલતા હતા, ત્યારે તેમણે બે ભાઈઓને, એટલે સિમોન જે પિતર કહેવાય છે તેને તથા તેના ભાઈ આન્દ્રિયાને સમુદ્રમાં જાળ નાખતા જોયા, કેમ કે તેઓ માછી હતા.
19. અને તે તેઓને કહે છે, “મારી પાછળ આવો ને હું તમને માણસોને પકડનારા કરીશ.”
માત્થી 4: 18-19
બંને વખતે માછલીઓની છબી લોકોના ટોળાને રજૂ કરે છે જેમને ઈસુની ભક્તિની ભેટ તેમને આપવામાં આવે છે. તમને પણ કેમ નહીં?
મકર રાશિફળ
જન્માક્ષર ગ્રીક ‘હોરો’ (કલાક) માંથી આવે છે અને તેથી તેનો અર્થ છે ખાસ કલાકોને ચિહ્નિત કરવા. પ્રબોધકીય લખાણ કેપ્રિકોર્ન અથવા મકરને ‘કલાક’ આબેહૂબ રીતે ચિહ્નિત કરે છે. મકર રાશિ દ્વિ-ઘણા (બકરી અને માછલી) હોવાને કારણે, મકર રાશિના કલાક પણ બે ઘણા છે. બલિનો સમય અને ભીડનો સમય. બલિનો સમય અને ભીડનો સમય. ઈસુએ પ્રથમ તેની સાથે કલાકોને ચિહ્નિત કર્યા.
14. વખત થયો ત્યારે તે બેઠા, અને તેમની સાથે બાર પ્રેરિતો પણ બેઠા.
15. તેમણે તેઓને કહ્યું, “ [મરણ] સહ્યા પહેલાં આ પાસ્ખા તમારી સાથે ખાવાની મને ઘણી ઇચ્છા હતી.
16..કેમ કે હું તમને કહું છું કે, ઈશ્વરના રાજ્યમાં તે પૂરું નહિ થાય ત્યાં સુધી હું તે ફરી ખાવાનો નથી.”
20.તે જ પ્રમાણે વાળુ કર્યા પછી તેમણે પ્યાલો લઈને કહ્યું, “આ પ્યાલો તમારે માટે વહેવડાવેલા મારા લોહીમાંનો નવો કરાર છે.
લુક 22:14-16, 20
આ મકર રાશિની બકરીનો ‘કલાક’ છે. પાસ્ખાપર્વની હિજરત 1500 વર્ષ પહેલાં થઈ હતી, જ્યારે બલિદાનનું લોહી દરવાજા પર લગાવવામાં આવ્યું હતું જેથી મૃત્યુ પસાર થાય, તે સમયને પૂર્વવર્તી કરવામાં આવ્યો હતો. તે જ સમયે, ઈસુએ પાસ્ખાપર્વનો સંપૂર્ણ અર્થ જાહેર કર્યો, અને કહ્યું કે તેનું લોહી તેમના માટે પણ રેડવામાં આવશે… અને આપણા માટે. તે મરી જશે તેથી આપણે જીવન મેળવીશું, જેમ મૂસા સાથેનું પાસ્ખાપર્વની… જેમ મકર રાશિની બકરી. તે કલાક આગળના કલાક તરફ દોરી જાય છે – ટોળાંથી ભરેલું જીવન.
14. પછી મેં જોયું, તો જુઓ, ઊજળું વાદળું ને તેના પર મનુષ્યપુત્રના જેવા એક [પુરુષ] બેઠેલા હતા. તેમના માથા પર સોનાનો મુગટ હતો, અને તેમના હાથમાં ધારવાળું દાતરડું હતું.
15. પછી મંદિરમાંથી બીજા એક દૂતે બહાર આવીને વાદળા પર બેઠેલા [પુરુષ] ને મોટે સ્વરે હાંક મારી, “તમે તમારું દાતરડું લગાડીને કાપો, કેમ કે કાપણીની મોસમ આવી છે, કારણ કે પૃથ્વીની ફસલ પૂરેપૂરી પાકી ગઈ છે.”
16. ત્યારે વાદળા પર બેઠેલા [પુરુષે] પૃથ્વી પર પોતાનું દાતરડું નાખ્યું. એટલે પૃથ્વી પરના પાકની કાપણી કરવામાં આવી.
પ્રકટીકરણ 14:14-16
પ્રબોધકીય લખાણ જણાવે છે કે તે સમય આવશે જ્યારે મકર રાશિના બલિદાનમાં જોડાનારાઓ આ યુગના અંતમાં સ્વર્ગની લણણીમાં ભાગ લેશે. ઈસુએ જાળીમાંની માછલીઓ વિશેના દ્રષ્ટાંત માટેનો આ સમય છે. બકરી અને માછલીના આ બે પલ્લા એકબીજાને સંતુલિત કરે છે. આ બે કલાક પ્રાચીન જ્યોતિષીય કુંડળીમાં મકર રાશિ છે.
તમારું મકર રાશિનું વાંચન
તમે અને હું આજે મકર રાશિના વાંચનને આની જેમ કુંડળી તરીકે લાગુ કરી શકીએ છીએ.
મકર સૂચવે છે કે જીવનમાં આંખે જોયા કરતા ઘણું બધું બીજું પણ છે. જો તમે બ્રહ્માંડ ચલાવી રહ્યા હોત, તો કદાચ તેની બધી લાક્ષણિકતાઓ સીધી અને સ્પષ્ટ સમજી શકત. પરંતુ તમારે એ હકીકત સ્વીકારવાની જરૂર છે કે તમે કે હું આપણે તેના માટે અધિકારી નથી. જેમ ગ્રહોની હિલચાલને સંચાલિત કરનારા ભૌતિક નિયમો છે, તેવી જ રીતે આધ્યાત્મિક નિયમો પણ છે જે તમને સંચાલિત કરે છે. દલીલબાજી ચાલુ રાખવાને બદલે આપણે તેની આસપાસ જવાનો પ્રયાસ કરતાં એ વાસ્તવિકતાને સ્વીકારવી વધુ સારું છે. અન્યથા તમે જોશો કે આ નિયમોની વિરુદ્ધમાં જવું તે ભૌતિક નિયમોની વિરુધ્ધ જવા જેવું જ પીડાદાયક છે. તો એમ ચોક્કસપણે કહેવાય કે તમે મૂળભૂત આધ્યાત્મિક કલાકો સાથે સુસંગત બનવા માંગતા નથી.
આ આધ્યાત્મિક નિયમો સાથે તાલ રાખવા માટે કદાચ એક સારી શરુઆત કરવાની જગ્યા, તે તો પહેલાં બધાને સમજવાની કોશિશ કરવાને બદલે આભાર અને કૃતઘ્નતા વ્યક્ત કરવી તે છે. છેવટે, જો કોઈ તમારી તરફ એવી રીતે નજર કરી રહ્યું છે કે તેઓએ તમારા વતી થોડું લોહી વહેવડાવ્યું છે – તો પછી ‘આભાર’ કહેવાનો પ્રયાસ કેમ ન કરો. આભારી બનવું એ એક ગુણ છે જે કોઈપણ સંબંધોમાં ઘણા બધા પ્રશ્નોને સરળ બનાવી શકે છે. અને તમે તમારા હૃદયમાંથી, કોઈપણ સમયે અને કોઈપણ દિવસે આભાર માની શકો છો. કદાચ પછી બધી જટિલ સમસ્યાઓ તમારા જીવનને સમજવા માટે એક સાથે આવવાનું શરૂ કરે છે. હિંમતવાન બનો, નવી દિશા લો અને મકર રાશિને ‘આભાર’ કહો
આગળ રાશિચક્ર દ્વારા અને મકર રાશિમાં ઊંડા ઉતરવું
મકર રાશિની બકરીમાં આપણે મૃત્યુનું બલિદાન ચિત્રમાં જોયું છે. મકર રાશિની માછલીમાં આપણે ઘણા લોકોને જોઈએ છીએ જેમના માટે બલિદાન તે જીવન આપે છે. તેઓ પાણીમાં રહે છે, તેથી મકર રાશિની માછલી પણ આપણને પ્રાચીન રાશિચક્રની આગળની કુંડળી માટે તૈયાર કરે છે – કુંભ – તે માણસ જે જીવંત પાણીની નદીઓ લાવે છે.
અહીં પ્રાચીન જ્યોતિષા જ્યોતિષનો આધાર જાણો. કન્યા રાશિથી તેની શરૂઆત વાંચો.
મકર રાશિની લેખિત વાર્તાના ઉંડાણમાં જવા માટે આ જુઓ:
- પર્વતને પવિત્ર બનાવતા અબ્રાહમનું બલિદાન
- કાલી, મૃત્યુ અને પાસ્ખાપર્વની નિશાની
- અવર્ણાથી વર્ણા – બધા માટે આવેલ માણસ
- સમજવું અને ઈસુ પાસેથી શુદ્ધિકરણ ભેટ પ્રાપ્ત કરવી