બાઇબલ પર્યાવરણીય કારભારી વિશે શું શીખવે છે?

પર્યાવરણ અને તેના પ્રત્યે આપણી જવાબદારી વિશે બાઇબલ શું કહે છે? ઘણા માને છે કે બાઇબલ ફક્ત નૈતિક નૈતિકતા સાથે જ વ્યવહાર કરે છે (એટલે ​​​​કે, જૂઠું બોલશો નહીં, છેતરશો નહીં અથવા ચોરી કરશો નહીં). અથવા કદાચ તે ફક્ત સ્વર્ગમાં પછીના જીવનની ચિંતા કરે છે . પરંતુ માનવજાત, પૃથ્વી અને તેના પરના જીવન વચ્ચેનો સંબંધ, આપણી જવાબદારીઓ સાથે બાઇબલના પ્રથમ પૃષ્ઠ પર જ રજૂ કરવામાં આવ્યા છે.

બાઇબલ જણાવે છે કે ઈશ્વરે માનવજાતને તેની મૂર્તિમાં બનાવ્યો છે . તે જ સમયે તેણે માનવજાતને તેનો પ્રથમ હવાલો પણ આપ્યો. જેમ બાઇબલ તેને નોંધે છે:

 પછી ઈશ્વરે કહ્યું, “આપણે માનવજાતને આપણા સ્વરૂપમાં, આપણા સમાન બનાવીએ, જેથી તેઓ સમુદ્રમાંના માછલીઓ પર અને આકાશમાંના પક્ષીઓ પર, પશુધન પર અને બધા જંગલી પ્રાણીઓ પર અને સર્વ પ્રાણીઓ પર શાસન કરે. જે જમીન સાથે આગળ વધે છે.”

²⁷  તેથી ઈશ્વરે માનવજાતને પોતાની મૂર્તિમાં બનાવ્યો,
    ઈશ્વરની મૂર્તિમાં તેણે તેઓને બનાવ્યાં;
    નર અને સ્ત્રી તેમણે તેમને બનાવ્યા.

²⁸  દેવે તેઓને આશીર્વાદ આપ્યા અને કહ્યું, “ફળદાયી થાઓ અને સંખ્યામાં વધારો કરો; પૃથ્વીને ભરો અને તેને વશ કરો. સમુદ્રમાંની માછલીઓ અને આકાશમાંના પક્ષીઓ અને જમીન પર ચાલતા દરેક જીવો પર રાજ કરો.”

ઉત્પત્તિ 1:26-28

ભગવાન માલિકી જાળવી રાખે છે

કેટલાક વશ અને ‘નિયમ’ આદેશોની ગેરસમજ કરી છે જેનો અર્થ એ થાય છે કે ઈશ્વરે માનવજાતને વિશ્વ આપ્યું છે જે આપણે ઈચ્છીએ છીએ. આમ આપણે પૃથ્વી અને તેની ઇકોસિસ્ટમ પર આપણી દરેક ધૂન અને ફેન્સી માટે ‘રાજ’ કરવા માટે સ્વતંત્ર છીએ. આ રીતે વિચારવાની રીતમાં ભગવાને શરૂઆતથી જ તેની રચનાના હાથ ધોયા છે. પછી તેણે અમને જે ગમે તેમ કરવા માટે આપ્યું.

જો કે, બાઇબલ ક્યારેય એવું જણાવતું નથી કે માનવજાત હવે વિશ્વની ‘માલિક’ છે જેથી તેઓ ઈચ્છે તેમ કરે. સમગ્ર બાઇબલમાં ઘણી વખત ભગવાન વિશ્વ પર તેની ચાલુ માલિકીનો દાવો કરે છે. ઈશ્વરે મુસા દ્વારા 1500 બીસીઈમાં શું કહ્યું તે ધ્યાનમાં લો

5 હવે જો તમે મારી આજ્ઞાનું સંપૂર્ણ પાલન કરશો અને મારા કરારનું પાલન કરશો, તો બધી પ્રજાઓમાંથી તમે મારી કિંમતી સંપત્તિ બનશો. જોકે આખી પૃથ્વી મારી છે, 

નિર્ગમન 19:5

અને David ca 1000 BCE દ્વારા

10 કેમ કે જંગલનું દરેક પ્રાણી મારું છે,
    અને હજાર ટેકરીઓ પરના ઢોરઢાંખર મારા છે.
11 હું પર્વતોમાંના દરેક પક્ષીઓને ઓળખું છું,
    અને ખેતરોમાંના જંતુઓ મારા છે.

ગીતશાસ્ત્ર 50:10-11

ઈસુએ પોતે શીખવ્યું કે ભગવાન આ વિશ્વમાં પ્રાણીઓની સ્થિતિમાં સક્રિય રસ અને વિગતવાર જ્ઞાન જાળવી રાખે છે. જેમ તેણે શીખવ્યું:

શું બે સ્પેરો એક પૈસામાં વેચાતી નથી? તેમ છતાં તેમાંથી એક પણ તમારા પિતાની દેખરેખની બહાર જમીન પર પડશે નહિ. 

અમે મેનેજર છીએ

માનવજાતને આપવામાં આવેલી ભૂમિકાઓને સમજવાની વધુ સચોટ રીત એ છે કે આપણે ‘મેનેજર્સ’ તરીકે વિચારીએ. ઈશ્વર અને મનુષ્યો વચ્ચેના સંબંધનું વર્ણન કરવા માટે ઈસુએ તેમના ઉપદેશોમાં ઘણી વખત આ ચિત્રનો ઉપયોગ કર્યો. અહીં એક ઉદાહરણ છે,

1 ઈસુએ તેના શિષ્યોને કહ્યું: “એક ધનવાન માણસ હતો, જેના સંચાલક પર તેની સંપત્તિનો બગાડ કરવાનો આરોપ હતો. 2તેથી તેણે તેને અંદર બોલાવીને પૂછ્યું, ‘હું તારા વિષે આ શું સાંભળું છું? તમારા મેનેજમેન્ટનો હિસાબ આપો, કારણ કે તમે હવે મેનેજર નહીં રહી શકો.’…

લુક 16:1-2

આ દૃષ્ટાંતમાં ભગવાન ‘ધનવાન માણસ’ છે – દરેક વસ્તુના માલિક – અને અમે સંચાલકો છીએ. અમુક સમયે આપણું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવશે કે આપણે તેની માલિકીનું સંચાલન કેવી રીતે કર્યું છે. ઈસુ તેમના ઘણા ઉપદેશોમાં આ સંબંધનો સતત ઉપયોગ કરે છે.

આ રીતે વિચારવાથી આપણે પેન્શન ફંડ મેનેજર જેવા છીએ. તેઓ પેન્શન ફંડની માલિકી ધરાવતા નથી – જે લોકો તેમના પેન્શનમાં ચૂકવણી કરે છે તેઓ માલિક છે. ફંડ મેનેજરોને પેન્શનરોના લાભ માટે પેન્શન ફંડનું રોકાણ અને સંચાલન કરવાની સત્તા સોંપવામાં આવી છે. જો તેઓ અસમર્થ, આળસુ અથવા ખરાબ કામ કરે છે તો માલિકો તેમને અન્ય લોકો સાથે બદલી દેશે.

તેથી ભગવાન સૃષ્ટિના ‘માલિક’ રહે છે અને તેને યોગ્ય રીતે સંચાલિત કરવાની સત્તા અને જવાબદારી અમને સોંપી છે. તેથી સર્જનના સંદર્ભમાં તેમના લક્ષ્યો અને રુચિઓ શું છે તે જાણવું સમજદારીભર્યું રહેશે. તેમના કેટલાક આદેશોનું સર્વેક્ષણ કરીને આપણે આ શીખી શકીએ છીએ.

તેમની રચના માટે ભગવાનનું હૃદય તેમના આદેશો દ્વારા પ્રગટ થયું

પાસ્ખાપર્વ પછી , અને દસ આજ્ઞાઓ આપ્યા પછી , મૂસાને વધુ વિગતવાર સૂચનાઓ પ્રાપ્ત થઈ કે કેવી રીતે નવા ઇઝરાયેલી રાષ્ટ્રએ વચનના દેશમાં પોતાને સ્થાપિત કરવું જોઈએ. પર્યાવરણને લગતા ઈશ્વરના હૃદયમાં રહેલા મૂલ્યોને દૃશ્યતા આપતી સૂચનાઓનો વિચાર કરો.

1 સિનાઈ પર્વત પર યહોવાએ મૂસાને કહ્યું, 2 “ઇસ્રાએલીઓ સાથે વાત કરો અને તેઓને કહો: ‘જ્યારે તમે જે દેશમાં હું તમને આપવા જઈ રહ્યો છું તેમાં તમે પ્રવેશ કરશો, ત્યારે તે ભૂમિએ યહોવાને વિશ્રામવાર પાળવો જોઈએ. 3 છ વર્ષ સુધી તમારા ખેતરો વાવો, અને છ વર્ષ સુધી તમારી દ્રાક્ષાવાડીઓ કાપો અને તેમનો પાક એકત્રિત કરો. 4 પણ સાતમા વર્ષે દેશને વિશ્રામવારનું વર્ષ, પ્રભુ માટે વિશ્રામવાર છે. તમારા ખેતરોમાં વાવણી કરશો નહીં અથવા તમારા દ્રાક્ષાવાડીઓને કાપશો નહીં. 

લેવીટીકસ 25:1-4

તે સમયે (3500 વર્ષ પહેલાં) અન્ય તમામ રાષ્ટ્રો અને તેમની પ્રથાઓમાં અનન્ય અને સામાન્ય રીતે આજે પ્રેક્ટિસ કરતાં પણ અલગ, આ આદેશ એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે જમીન દર સાતમા વર્ષે બિનખેતી રહે. આમ જમીનમાં નિયમિત, સામયિક ‘વિશ્રામ’ હોઈ શકે છે. આ આરામ દરમિયાન, ભારે કૃષિ હેઠળના પોષક તત્ત્વો ફરી ભરાઈ શકે છે. આ આદેશ દર્શાવે છે કે ભગવાન ટૂંકા ગાળાના નિષ્કર્ષણ કરતાં લાંબા ગાળાના પર્યાવરણીય ટકાઉપણુંને મહત્ત્વ આપે છે. અમે આ સિદ્ધાંતને પર્યાવરણીય સંસાધનો જેવા કે માછલીના સ્ટોક સુધી વિસ્તારી શકીએ છીએ. ઋતુ પ્રમાણે માછીમારીને મર્યાદિત કરો અથવા જ્યાં સુધી વધુ પડતા માછલીઓનો સ્ટોક પુનઃપ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી માછીમારીને રોકો. આ આદેશ એ તમામ પ્રવૃત્તિઓ માટે વિસ્તૃત સિદ્ધાંત તરીકે લાગુ પડે છે જે આપણા કુદરતી સંસાધનોને ખતમ કરે છે, પછી ભલે તે પાણી, વન્યજીવન, માછલીનો ભંડાર અથવા જંગલો હોય.

આ માર્ગદર્શિકા પર્યાવરણ માટે ફાયદાકારક લાગે છે. પરંતુ, તમે કદાચ વિચારતા હશો કે જે વર્ષે ઈસ્રાએલીઓએ રોપ્યું ન હતું તે દિવસે તેઓ કેવી રીતે ખાય છે. આ અમારા જેવા જ લોકો હતા અને તેઓએ પણ આ પ્રશ્ન પૂછ્યો હતો. બાઇબલ વિનિમયને રેકોર્ડ કરે છે:

4 જ્યારે બળદ દાણા કાઢતો હોય ત્યારે તેને મોઢું ન બાંધો.

પુનર્નિયમ 25:4

ઈસ્રાએલીઓએ બોજવાળા જાનવરો સાથે સારી રીતે વર્તવાનું હતું. તેઓએ તેમના પ્રાણીઓને તેમના પ્રયત્નો અને કાર્યના ફળનો આનંદ માણતા અનાજ (જેથી તે થ્રેશ કરશે) પર ચાલતા અટકાવવા જોઈએ નહીં.

11 અને શું મારે મહાન શહેર નિનવેહની ચિંતા ન કરવી જોઈએ, જેમાં એક લાખ વીસ હજારથી વધુ લોકો છે જેઓ તેમના જમણા હાથને ડાબી બાજુથી કહી શકતા નથી – અને ઘણા પ્રાણીઓ પણ છે?”

જોનાહ 4:11

આ યૂનાના જાણીતા પુસ્તકમાંથી આવે છે. આ પુસ્તકમાં નીનવેહના દુષ્ટ નાગરિકોને પસ્તાવો કરવાનો ઉપદેશ આપવાના તેમના કૉલનું પાલન કરતા પહેલા એક વિશાળ દરિયાઈ પ્રાણીએ જોનાહને ગળી ગયો હતો. ભગવાન સાથે ગુસ્સે થઈ ગયા કે તેઓએ તેમના ઉપદેશથી પસ્તાવો કર્યો અને તેથી તેમના ચુકાદાને ટાળ્યો, જોનાહે ભગવાનને સખત ફરિયાદ કરી. ઉપરોક્ત અવતરણ તેમની ફરિયાદ માટે ભગવાનનો પ્રતિભાવ હતો. નિનવેહના લોકો માટે ભગવાનની ચિંતા જાહેર કરવા ઉપરાંત, તે પ્રાણીઓ માટે તેમની ચિંતા પણ દર્શાવે છે. નીનવેહના લોકોએ પસ્તાવો કર્યો હોવાથી પ્રાણીઓ બચી ગયા તેનાથી ઈશ્વર ખુશ થયા.

પૃથ્વીને નુકસાન પહોંચાડનારાઓ માટે ચુકાદો

પ્રકટીકરણનું પુસ્તક, બાઇબલનું અંતિમ પુસ્તક આપણા વિશ્વના ભાવિના દર્શન આપે છે. ભવિષ્યની વ્યાપક થીમ તે આવનારા ચુકાદાના કેન્દ્રોની આગાહી કરે છે. આગામી ચુકાદો સંખ્યાબંધ કારણોસર ટ્રિગર થાય છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

18 રાષ્ટ્રો ગુસ્સે થયા,
    અને તમારો ક્રોધ આવ્યો.
મૃતકોનો ન્યાય કરવાનો,
    અને તમારા સેવકો પ્રબોધકોને
અને તમારા નામનો આદર કરનારા તમારા લોકોને ઈનામ આપવાનો સમય આવી ગયો છે,
    નાના અને મોટા બંને-
અને પૃથ્વીનો નાશ કરનારાઓનો નાશ કરવાનો.”

પ્રકટીકરણ 11:18

બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, બાઇબલ આગાહી કરે છે કે માનવજાત, પૃથ્વી અને તેના ઇકોસિસ્ટમનું સંચાલન તેના માલિકની ઇચ્છા સાથે સુસંગત રીતે કરવાને બદલે, ‘પૃથ્વીનો નાશ કરશે’. આ દોષિતોનો નાશ કરવા માટે ચુકાદાને ટ્રિગર કરશે.

આપણે પૃથ્વીનો નાશ કરી રહ્યા છીએ તે ‘અંત’ના કેટલાક સંકેતો શું છે?

પૃથ્વી પર, રાષ્ટ્રો સમુદ્રના ગર્જના અને ઉછાળાથી વ્યથિત અને મૂંઝવણમાં હશે.

લ્યુક 21:25 b

ચોથા દેવદૂતે તેનો વાટકો સૂર્ય પર રેડ્યો, અને સૂર્યને લોકોને આગથી સળગાવવાની છૂટ આપવામાં આવી. 9તેઓ તીવ્ર તાપથી ડૂબી ગયા અને તેઓએ ઈશ્વરના નામને શાપ આપ્યો, જેઓ આ આફતો પર નિયંત્રણ ધરાવતા હતા, પણ તેઓએ પસ્તાવો કરવાનો અને તેમનો મહિમા કરવાનો ઇનકાર કર્યો.

પ્રકટીકરણ 16:8-9

2000 વર્ષ પહેલાં લખેલા આ ચિહ્નો દરિયાની સપાટીમાં વધારો અને દરિયાઈ તોફાનની વધેલી તીવ્રતા જેવા લાગે છે જે આજે આપણે ગ્લોબલ વોર્મિંગના ભાગ રૂપે સાક્ષી છીએ. કદાચ આપણે પ્રાચીન ચેતવણી પર ધ્યાન આપવું જોઈએ.

આપણે આપણા પર્યાવરણને મદદ કરવા શું કરી શકીએ?

બહેતર પર્યાવરણ તરફ કામ કરવા માટે અમે અહીં કેટલાક પગલાં લઈ શકીએ છીએ:

• તમારા કચરાના ઉત્પાદનને રિસાયક્લિંગ કરતા પહેલા તમે બને તેટલો તેનો પુનઃઉપયોગ કરીને ઓછો કરો. કાગળ, પ્લાસ્ટિક અને ધાતુ જેવી પ્રક્રિયા અને ફરીથી ઉપયોગ કરી શકાય તેવી વસ્તુઓને રિસાયકલ કરો.
• પ્લાસ્ટિક પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચાડે છે, તેથી પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ ઘટાડવો એ એક સરળ પહેલું પગલું છે. તમે પ્લાસ્ટિકની બોટલોમાં પાણી ખરીદવાને બદલે તમારી સાથે પાણીની બોટલ લઈ જવા જેવા સરળ પગલાં લઈ શકો છો. તમારી પ્લાસ્ટિક શોપિંગ બેગનો ફરીથી ઉપયોગ કરો. ખોરાક સંગ્રહવા માટે ધાતુ અથવા કાચના કન્ટેનરનો ઉપયોગ કરો. કેટલાક નાસ્તા અને ખાદ્યપદાર્થો હજુ પણ પ્લાસ્ટિકથી ભરેલા છે. તમે આને બલ્કમાં ખરીદવાનો પ્રયાસ કરી શકો છો અને પછી તેને ફરીથી વાપરી શકાય તેવા કન્ટેનરમાં સ્ટોર કરી શકો છો.
• પાણી એ પર્યાવરણનું મહત્વનું પાસું છે. જ્યારે તમે નળનો ઉપયોગ ન કરતા હો ત્યારે તેને બંધ કરવા જેવી સાવચેતી રાખીને પાણીનો બચાવ કરો. ટપકતી પાઈપો અને નળનું સમારકામ કરો.
• ઊર્જા કાર્યક્ષમ ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરો. ઉદાહરણ તરીકે, ઉર્જા-કાર્યક્ષમ લાઇટ-બલ્બ્સનો ઉપયોગ પર્યાવરણ માટે (ઓછી કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટ સાથે) માત્ર વધુ સારું નથી પણ તમારા ઊર્જા ખર્ચમાં પણ બચત કરશે.
• તમારી પોતાની કારને બદલે જાહેર પરિવહનનો ઉપયોગ કરો. આ હંમેશા લેવાનું સૌથી સરળ પગલું હોતું નથી કારણ કે તે ચાલવા અથવા બસ લેવા કરતાં વધુ અનુકૂળ હોય છે. પરંતુ થોડીક કસરત કરવા માટે ટૂંકા અંતર ચાલવાનો પ્રયાસ કરો અને પર્યાવરણને બચાવવા માટે એક પગલું ભરો. જો હવામાન સારું હોય તો સાયકલ ચલાવવાનો પ્રયાસ કરો. ફોસિલ-ફ્યુઅલ બર્નિંગ કારને બદલે ઇલેક્ટ્રિકલ કાર ખરીદવી એ બીજી રીત છે કે આપણે કાર દ્વારા થતા કાર્બન ઉત્સર્જનને ઘટાડી શકીએ.
• પર્યાવરણને અનુકૂળ ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરો જે પર્યાવરણને નુકસાન ન પહોંચાડે. આમાં કાર્બનિક ખોરાક અથવા બાયોડિગ્રેડેબલ સફાઈ ઉત્પાદનોનો સમાવેશ થાય છે. 
• કચરો ન નાખો. કચરાને કારણે ઘણા પ્લાસ્ટિક સમુદ્રો અને તાજા પાણીના શરીરોમાં ધોવાઇ જાય છે.
• યાદ રાખો કે નાના ફેરફારો મોટો ફરક લાવી શકે છે. જો તમે તેને તમારા જીવનભર જાળવી રાખશો તો પર્યાવરણને બચાવવા માટે તમે જે પણ પગલું ભરો છો તેનાથી ફરક પડશે.
• આ ટીપ્સ અને વ્યૂહરચનાઓને અન્ય લોકો સુધી પહોંચાડો.
• લોકોને, ખાસ કરીને નાના લોકોને, પર્યાવરણ અને તેના રક્ષણના મહત્વ વિશે શિક્ષિત કરો. સોશિયલ મીડિયા એ આપણા જીવનનો એક મોટો ભાગ છે. પર્યાવરણીય મુદ્દાઓ અને અમે તેને કેવી રીતે સુરક્ષિત કરી શકીએ તે વિશેની માહિતી શેર કરવા માટે સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરો.
• આ નિવારક પગલાંનો અભ્યાસ કરો જેથી તમે અન્ય લોકો માટે એક ઉદાહરણ સેટ કરી શકો. લોકો નવી આદત અપનાવે તેવી શક્યતા વધુ હોય છે જ્યારે તેઓ સાક્ષી હોય છે કે અન્ય લોકો તેની પ્રેક્ટિસ કરે છે.