એક્વેરિયસ, અથવા કુંભ, પ્રાચીન રાશિચક્ર વાર્તાની છઠ્ઠી કુંડળી છે અને તે રાશિચક્રના એકમનો એક ભાગ છે જે આપણને આવનારા વિજયના પરિણામો દર્શાવે છે. એક્વેરિયસ શબ્દ લેટિનમાં ‘જળ-વાહક’ માટે વપરાય છે, તે આકાશી જારમાંથી પાણીની નદી રેડતા માણસની છબી બનાવે છે. આધુનિક જ્યોતિષમાં, તમે તમારી કુંડળી દ્વારા પ્રેમ, સારા નસીબ, આરોગ્ય અને તમારા વ્યક્તિત્વ વિશેની માહિતી મેળવવા માટે કુંભ રાશિની જન્મકુંડળીની સલાહને અનુસરો છો.
પરંતુ કુંભ રાશિ બતાવે છે કે આપણી સુખી થવાની તરસ પૈસા, નસીબ અને પ્રેમમાં અપૂરતી છે. કુંભ રાશિવાળા વ્યક્તિ જ પાણી પ્રદાન કરી શકે છે જે આપણી તરસને સંતોષશે. પ્રાચીન રાશિચક્રમાં, કુંભ બધા લોકો માટે તેનું પાણી આપે છે. તેથી જો તમે આધુનિક જન્મકુંડળીના અર્થમાં કુંભ રાશિના ન હોવ તો પણ, કુંભ રાશિના તારાઓની પ્રાચીન જ્યોતિષીય વાર્તા જાણવી યોગ્ય છે જેથી તમે તેનું પાણી પીવું કે નહીં તે પસંદ કરી શકો.
નક્ષત્ર કુંભ રાશિના તારાઓમાં
અહીં તારાઓ છે જે કુંભ રાશિ બનાવે છે. શું તમે આ તારાઓના ચિત્રમાં કોઈ વાસણમાંથી પાણી રેડતા માણસ હોય તેવું કંઈક જોઈ શકો છો?
જો આપણે કુંભ રાશિના તારાઓને લીટીઓ સાથે જોડીએ, તો પણ આવી કોઈ પણ છબી ‘જોવી’ મુશ્કેલ બને છે. આ જોઇને કોઈ એવું કેવી રીતે વિચારી શકે કે કોઈ માણસ માછલી પર પાણી રેડી રહ્યું છે?
પરંતુ આ પ્રતીક જ્યાં સુધી આપણે માનવ ઇતિહાસમાં જાણીએ છીએ ત્યાં સુધી પુરાતન છે. અહીં ઇજિપ્તના ડેંડેરા મંદિરમાં એક રાશિચક્ર છે, જે 2000 વર્ષથી પણ વધુ જૂનું છે, જેમાં જળ-વાહક કુંભરાશિની છબી લાલ રંગના વર્તુળથી દર્શાવવામાં આવી છે. તમે કિનારા પરની રેખાંકનમાં પણ જોઈ શકો છો કે પાણી માછલી તરફ વહી રહ્યું છે.
અહીં દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં જોવા મળે છે તે મુજબ કુંભ રાશિનું નેશનલ જીઓગ્રાફ઼િક પોસ્ટર છે.
કુંભ રાશિની રચના કરતા તારને જોડ્યા પછી પણ, આ નક્ષત્રમાં માણસ, જાર અને પાણી રેડતાં જેવું કંઈપણ ‘જોવું’ મુશ્કેલ છે. પરંતુ નીચે કુંભ રાશિના કેટલાક સામાન્ય જ્યોતિષીય ચિત્રો છે.
કુંભ અને પાણીની નદીઓ
પાછલી રાશિચક્રના નક્ષત્રોની જેમ, જળ-વહન કરનારની છબી પણ નક્ષત્રમાંથી જ સ્પષ્ટ થતી નથી. તે તારા નક્ષત્રની અંદર જન્મજાત નથી. તેથી જળ-વહન કરનારનો વિચાર પહેલા આવ્યો. પછી પ્રથમ જ્યોતિષીઓએ યાદ રાખવા સહાય તરીકે તારાઓની એક છબી તરીકે આ વિચારને આશ્વાસન આપ્યું. પ્રાચીન લોકો તેમના બાળકોને છબી બતાવી શકતા હતા અને તેમને પાણીવાહક સાથે સંકળાયેલી વાર્તા જણાવી શકતા હતા. આપણે અહીં જોયું તેમ આ તેનો મૂળ જ્યોતિષીય હેતુ હતો.
પણ કેમ? અને તે પ્રાચીન લોકો માટે તેનો શું અર્થ હતો?
શા માટે પ્રાચીન કાળથી એક્વેરિયસ દક્ષિણની માછલી નક્ષત્ર સાથે સંકળાયેલું છે તે માટે કે કુંભ રાશિનું પાણી માછલી તરફ વહી રહ્યું છે તેથી?
પ્રાચીન રાશિચક્ર વાર્તા
આપણે જોયું કે બાઇબલનાં પ્રાચીન પુસ્તકો જાહેર કરે છે કે ઈશ્વરે નક્ષત્રોની રચના કરી છે. તેઓએ માનવ કથાને માર્ગદર્શન આપતી તેની વાર્તાના સંકેતો તરીકે સેવા આપી. આમ આદમ/મનુ અને તેના પુત્રોએ તેમના વંશજોને ઈશ્વરની યોજનાની સૂચના આપીને તેઓને શીખવ્યું. કન્યાએ કુમારિકાના આવનાર દીકરા – ઈસુની આગાહી કરી. આપણે આ મહાન સંઘર્ષની વાર્તા દ્વારા આપણી રીતે કાર્ય કર્યું છે અને હવે આપણે તેમના વિજયના ફાયદા જણાવતા બીજા એકમમાં છીએ.
કુંભ રાશિનો મૂળ અર્થ
કુંભ રાશિએ પ્રાચીન લોકોને બે મહાન સત્યો કહ્યા જે આજે પણ આપણને જ્ઞાન શીખવે છે.
- આપણે તરસ્યા લોકો છીએ (પાણી પીતી દક્ષિણની માછલીમાં તે જોયું)
- એક માણસમાંથી જે પાણી મળે છે તે જ પાણી છે કે જે છેવટે આપણી તરસને છીપાવે છે.
આ બંને સત્યો પ્રાચીન ઋષિ/પ્રબોધકો દ્વારા પણ શીખવવામાં આવ્યા હ્તા.
અમે તરસ્યા છીએ
પ્રાચીન પ્રબોધકોએ વિવિધ રીતે આપણી તરસ વિશે લખ્યું. ગીતશાસ્ત્ર (પ્રાચીન ગીતા) તેને આ રીતે વ્યક્ત કરે છે:
1. જેમ પાણીનાં નાળાંને માટે હરણ તલપે છે; તેમ હે ઈશ્વર, તમારે માટે મારો આત્મા તલપે છે.
2. ઈશ્વર, હા, જીવતા ઈશ્વરને માટે મારો આત્મા તલપે છે. હું ક્યારે ઈશ્વરની આગળ હાજર થઈશ?
ગીતશાસ્ત્ર 42: 1-2
1. હે ઈશ્વર, તમે મારા ઈશ્વર છો; હું તમને વહેલા શોધીશ; જ્યાં પાણી હોતું નથી, એવા સૂકા તથા ખેદજનક દેશમાં મારો આત્મા તમારે માટે તલસે છે, મારો દેહ તમારે માટે તલપે છે.
ગીતશાસ્ત્ર 63:1
પરંતુ સમસ્યાઓ ‘ત્યારે ઊભી થાય છે જ્યારે આપણે આ તરસને અન્ય ‘પાણી’ થી સંતોષવા પ્રયત્ન કરીએ છીએ. યર્મિયાએ શીખવ્યું કે આ આપણા પાપનું મૂળ હતું.
13. “કેમ કે મારા લોકોએ બે ભૂંડાં કામ કર્યાં છે; તેઓએ મને એટલે જીવતા પાણીના ઝરાને તજ દીધો છે, અને ટાંકાં કે જેમાં પાણી રહે નહિ, એવાં ભાંગેલા ટાંકાં તેઓએ પોતાના માટે ખોદ્યાં છે.
યર્મિયા 2:13
આપણે જે પાણીના કુંડનો પીછો કરીએ છીએ તે ઘણા છે: પૈસા, જાતિયતા, આનંદપ્રમોદ, કામ, કુટુંબ, લગ્ન, મોભો. પરંતુ આખરે તેનાથી સંતોષ થશે નહીં અને આપણે હજી વધુ તરસ્યા રહીશું. આ તો જે મહાન રાજા સુલેમાન તેમના જ્ઞાન માટે જાણીતા છે, તેમણે આપણી માયા તરીકે લખ્યું છે. પણ આપણી તરસ છીપાવવા આપણે શું કરી શકીએ?
આપણી તરસ છીપાવવા માટેનું કાયમી પાણી
આ પ્રાચીન પ્રબોધકોએ પણ તે સમયનો આગ્રહ રાખ્યો હતો જ્યારે આપણી તરસ છીપાય. મુસાની જેમ તેઓ પણ તે દિવસની રાહ જોતા હતા કે જ્યારે:
7. તેની ડોલમાંથી પાણી વહેશે, અને ઘણાં પાણીઓમાં તેનું બીજ રહેશે, અને તેનો રાજા અગાગના કરતાં મોટો થશે. અને તેનું રાજ્ય પ્રતાપી રાજ્ય થશે.
ગણના 24:7
આ બધું પ્રબોધક યશાયાના સંદેશાઓમાં અનુસરવામાં આવ્યું હતું
1. જુઓ, એક રાજા ન્યાયથી રાજ કરશે, ને સરદારો ઇનસાફથી અધિકાર ચલાવશે.
2. [તેમાંનો] દરેક માણસ વાયુથી સંતાવાની જગા તથા તોફાનથી ઓથા જેવો, સૂકી ભૂમિમાં પાણીના નાળા જેવો, કંટાળો ઉપજાવનાર દેશમાં વિશાળ ખડકની છાયા જેવો થશે.
યશાયા 32:1-2
17. દુ:ખી તથા દરિદ્રીઓ પાણી શોધે છે, પણ તે મળતું નથી, તેમની જીભ તરસથી સુકાઈ ગઈ છે; હું યહોવા તેમને ઉત્તર આપીશ, હું ઇઝરાયલનો ઈશ્વર તેમને તજીશ નહિ.
યશાયા 41: 17
તો કેવી રીતે તરસ છીપાય? યશાયાએ આગળ લખ્યું
3. કેમ કે હું તરસ્યા પર પાણી રેડીશ તથા સૂકી ભૂમિ પર ધારાઓ વરસાવીશ; હું તારા સંતાન ઉપર મારો આત્મા, તથા તારા ફરજંદ પર મારો આશીર્વાદ રેડીશ;
યશાયા 44:3
સુવાર્તાઓમાં, ઈસુએ જાહેર કર્યું કે તે પોતે પાણી હતા
37. હવે પર્વને છેલ્લે તથા મોટે દિવસે ઈસુએ ઊભા રહીને મોટે અવાજે કહ્યું, “જો કોઈ તરસ્યો હોય, તો તે મારી પાસે આવીને પીએ.
38. શાસ્ત્રના વચન પ્રમાણે જે કોઈ મારા પર વિશ્વાસ કરે છે, તેના પેટમાંથી જીવતા પાણીની નદીઓ વહેશે.”
39. પણ તેમના પર વિશ્વાસ કરનારાઓને જે આત્મા મળવાનો હતો તે વિષે તેમણે એ કહ્યું; કેમ કે ઈસુને હજી મહિમાવાન કરવામાં આવ્યા ન હતા, માટે પવિત્ર આત્મા હજી [આપવામાં આવ્યો] ન હતો.
યોહાન 7:37-39
તેમણે શીખવ્યું કે ‘પાણી’ કે જે તરસ છીપાવે છે તે તેમનો આત્મા અથવા પ્રાણ છે, જે પચાસમાના દિવસ પર લોકોમાં રહેવા આવ્યા હતા. આ આંશિક પરિપૂર્ણતા હતી, કે જે ઈશ્વરના રાજ્યમાં તે પ્રમાણે આખરે કરવામાં આવશે જેમ તે જણાવે છે:
1 ત્યારે તેણે મને ઈશ્વરના તથા હલવાનના રાજ્યાસનમાંથી નીકળતી સ્ફટિકના જેવી ચળકતી જીવનના પાણીની નદી નગરના રસ્તા મધ્યે બતાવી.
પ્રકટીકરણ 22:1
તરસી દક્ષિણની માછલી
માછલી કરતાં પાણીની વધારે કોને જરૂર છે? તેથી કુંભ રાશિવાળા તે માછલી પિસિસિસ ઓસ્ટ્રેલિસ – દક્ષિણની માછલી પર પાણી રેડતા હોવાનું ચિત્રમાં છે. આ સરળ સત્યને તે સમજાવે છે કે આ માણસ – કુંવારીનું બીજ – દ્વારા વિજય અને આશીર્વાદો – ચોક્કસપણે લોકોને પ્રાપ્ત થશે, કે જેમના માટે તેઓ ઇચ્છે છે. પરંતુ આ મેળવવા માટે આપણે આ કરવાની જરૂર છે:
1. “હે તૃષિત જનો, તમે સર્વ પાણીની પાસે આવો, જેની પાસે કંઈ પણ નાણું નથી તે તમે આવો; વેચાતું લો, અને ખાઓ. વળી આવીને નાણાં વિના તથા મૂલ્ય વિના દ્રાક્ષારસ તથા દૂધ વેચાતાં લો.
2. જે ખોરાક નથી તેને માટે નાણું શા માટે ખરચો છો? જેથી તૃપ્તિ થતી નથી તેને માટે તમારી કમાઈ [શા માટે ખરચી નાખો છો?] કાન દઈને મારું સાંભળો, અને સારું જ ખાઓ, ને સ્વાદિષ્ટ ભોજનથી તમારો જીવ સંતોષ પામે.
3. કાન દો, મારી પાસે આવો; સાંભળો, એટલે તમારો આત્મા જીવશે! અને દાઉદ પર [કરેલી] કૃપા જેમ નિશ્ચલ છે તે પ્રમાણે હું તમારી સાથે સદાકાળનો કરાર કરીશ.
યશાયા 55: 1-3
આ આશીર્વાદ મેળવતા લોકોની આ તસવીર મીનની માછલીઓમાં વધુ વિગતમાં આપવામાં આવી છે. તેમના પાણીની ભેટ બધા માટે ઉપલબ્ધ છે – તમે અને હું તેમાં શામેલ છીએ .
કુંભ રાશિ જન્માક્ષર
જન્માક્ષર શબ્દ ગ્રીક ‘હોરો’ (સમય) માંથી ઉતરી આવેલ છે અને તેથી તેનો અર્થ છે ખાસ કલાકોનું ચિહ્નિત કરવું થાય છે. આ રીતે પ્રબોધકીય લખાણો ઇસુ દ્વારા કુંભ રાશિના ‘સમય’ ચિહ્નિત કરે છે.
13. ઈસુએ તેને કહ્યું, “જે કોઈ આ પાણી પીએ તેને ફરી તરસ લાગશે;
14. પણ જે પાણી હું આપીશ, તે જે કોઈ પીએ તેને કદી તરસ લાગશે નહિ. પણ જે પાણી હું તેને આપીશ તે તેનામાં પાણીનો ઝરો થશે, તે અનંતજીવન સુધી ઝર્યા કરશે.”
21. ઈસુ તેને કહે છે, “બાઈ, મારું માન; એવો સમય આવે છે કે જયારે તમે આ પહાડ પર અથવા યરુશાલેમમાં પણ પિતાનું ભજન નહિ કરશો.
22. જેને તમે જાણતા નથી તેને તમે ભજો છો; અમે જેને જાણીએ છીએ તેને અમે ભજીએ છીએ! કેમ કે તારણ યહૂદીઓમાંથી છે.
23 પણ એવો સમય આવે છે, અને હાલ આવ્યો છે કે, જયારે ખરા ભજનારા આત્માથી તથા સત્યતાથી પિતાનું ભજન કરશે; કેમ કે એવા ભજનારાઓને પિતા ઇચ્છે છે.
યોહાન 4: 13-14, 21-23
તો હવે આપણે કુંભ રાશિના ‘સમય’ માં છીએ. આ સમય મકર રાશિની જેમ કોઈ ટૂંકો ચોક્કસ સમય નથી. તેના બદલે, તે એક લાંબો અને વિશાળ ખુલ્લો ‘સમય’ છે કે જે તે વાતચીતના સમયથી આજ સુધી ચાલુ છે. કુંભ રાશિના આ સમયમાં, ઈસુ આપણને પાણી આપે છે જે આપણામાં શાશ્વત જીવન ભરી દે છે.
તમારુ કુંભ વાંચન
તમે આજે નીચેની રીતે કુંભ રાશિના જન્માક્ષરના વાંચનને લાગુ કરી શકો છો.
કુંભ રાશિ કહે છે ‘પોતાને જાણો’. તમારી અંદર ઊંડે તેવું શું છે કે જેથી તમે તરસ્યા છો? આ તરસ કેવી રીતે પોતાને આજુબાજુના લોકોની નોંધ લેતા લક્ષણો તરીકે બતાવે છે? કદાચ તમે ‘કંઈક વધુ’ ની અસ્પષ્ટ તરસથી વાકેફ છો, પછી તે પૈસા, લાંબું જીવન, જાતિયતા, લગ્ન, રોમાંસ ભરેલા સંબંધો, અથવા વધુ સારો ખોરાક અને પીવાનું હોવું જોઈએ. તે તરસ તમને એવા લોકોથી અસંગત બનાવી શકે છે જેઓ તમારી નજીકના લોકો છે, જે તમારા કોઈપણ ઊંડા સંબંધોમાં નિરાશા લાવી શકે છે, પછી ભલે તે સહકાર્યકરો, કુટુંબના સભ્યો અથવા પ્રેમીઓ હોય. સાવચેત રહો કે તમારી તરસને લીધે તમે તમારી પાસેની બધી વસ્તુ ગુમાવો નહીં.
‘જીવંત પાણી’ નો અર્થ શું છે તેવું પોતાને પૂછવાનો સમય હવે પાકી ચુક્યો છે. તેની લાક્ષણિકતાઓ શું છે? ‘શાશ્વત જીવન’, ‘ઝરો’, ‘આત્મા’ અને ‘સત્ય’ જેવા શબ્દોનો ઉપયોગ કુંભના અર્પણના વર્ણન માટે કરવામાં આવ્યા હતા. તેઓ ‘વિપુલતા’, ‘સંતોષ’, ‘તાજગી’ જેવા લક્ષણો ધ્યાનમાં લે છે. તે તમારા સંબંધોને બદલી શકે છે જેથી તમે ફક્ત ‘લેનારા’ કરતાં ‘આપનારા’ બનો છો પરંતુ તે બધું તમારી તરસને જાણીને અને તમને પ્રેરણા આપે છે તેના વિશે પ્રામાણિક હોવા સાથે પ્રારંભ થાય છે. આ વાર્તાલાપમાં સ્ત્રીના ઉદાહરણને અનુસરો અને જુઓ કે તમે શીખી શકો છો કે તેણે માગણી કેવી રીતે સ્વીકારી લીધી. જીવન જીવવાનું મૂલ્ય ત્યારે જ સમજાય છે કે જ્યારે તમે તમારા હૃદયની તપાસ કરો.
આગળ રાશિચક્ર્ની વાર્તા દ્વારા અને કુંભ રાશિમાં ઊંડી તપાસ
કુંભને તારાઓમાં મૂકવામાં આવ્યો હતો જેથી દરેકને યાદ આવે કે આપણે આ જીવનમાં કંઇક વધુ જોઈએ છે અને તે તરસ છીપાવવા માટે, કન્યાનું બીજ આવ્યું.
મીન રાશિચક્રની પ્રાચીન વાર્તા ચાલુ છે. પ્રાચીન જ્યોતિષનો આધાર અહીં જાણો
કુંભ રાશિના ઊંડા લેખિત સંદેશને સમજવા માટે આ જુઓ:
- વિપુલતાની માયામાં સુલેમાનનું શાણપણ
- ગંગા ખાતે તીર્થના દ્ર્ષ્ટીકોણથી જીવતું પાણી
- ઈસુએ શીખવ્યું કે પ્રાણ દ્વિજા તરફ દોરી જાય છે