મોક્ષની પ્રાપ્તિ – કર્મમાંથી મુક્તિ

કર્મ, ગુરુત્વાકર્ષણની જેમ, એક કાયદો છે જે તમારા અને મારા પર કાર્ય કરે છે. કર્મનો અર્થ ઘણી બધી વસ્તુઓ હોઈ શકે છે, પરંતુ મૂળભૂત વિચાર એ છે કે આપણી પાસે કાર્યો છે, અને સદ્ગુણોની યોગ્યતા અને દુષ્ટ કાર્યો માટેનો દંડ આપણા આત્મા સાથે જોડાયેલો છે. જ્યાં સુધી આપણાં કાર્યો સંપૂર્ણ સદ્ગુણ ન હોય ત્યાં સુધી આપણને ચૂકવણીની જરૂર હોય છે, અને જ્યાં સુધી તે ચૂકવણી કરવામાં ન આવે ત્યાં સુધી આપણે બંધનમાં રહીએ છીએ.

આપણે બધા સહજ રીતે કોઈને કોઈ રીતે આ અનુભવીએ છીએ. અને આપણા જ્ઞાન અને ડહાપણ દ્વારા આપણે સંચિત કર્મનો સામનો કરવાની ઘણી રીતો શોધી કાઢી છે. કર્મ માર્ગ (કામ કરવાની રીત) છે જ્યાં આપણે સારા કાર્યો કરવા માટે સખત મહેનત કરીએ છીએ. મંત્રો અને પૂજાઓ છે જેનો પાઠ કરવામાં આવે છે. કુંભ મેળા ઉત્સવ જેવા ઉત્સવો અને સ્નાનની માંગણી કરવામાં આવે છે . આ તમામ માર્ગો મુશ્કેલ છે અને અમને ક્યારેય ખાતરી નથી હોતી કે અમારા પ્રયત્નો પૂરતા છે. શું આપણી ક્રિયાઓ પાછળના હેતુઓ પૂરતા સારા હતા? શું પર્યાપ્ત સંખ્યામાં કાર્યો સારા હતા? અમને ક્યારેય ખાતરી નથી. અને તેથી, ગુરુત્વાકર્ષણની જેમ, આપણે કર્મમાં જીવીએ છીએ, મુક્ત થવામાં અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવામાં અસમર્થ છીએ. તેથી જ લોકો પૂજા કરતા પહેલા પ્રાર્થના કરે છે (અથવા પ્રતાસન) મંત્ર (“હું પાપી છું. હું પાપનું પરિણામ છું. હું પાપમાં જન્મ્યો છું. મારો આત્મા પાપ હેઠળ છે. હું સૌથી ખરાબ પાપી છું. સુંદર આંખો ધરાવનાર ભગવાન, હે બલિદાનના ભગવાન, મને બચાવો.)

પ્રજાપતિ / યહોવાહ: ભગવાન જે બલિદાન આપે છે

તો આ ‘બલિદાનનો સ્વામી’ કોણ છે? અને તે આપણને આ કર્મના નિયમથી કેવી રીતે બચાવી શકે? ખૂબ જ પ્રારંભિક વેદ ગ્રંથોમાં, ભગવાન જે તમામ સર્જનના ભગવાન હતા – જેણે બ્રહ્માંડ બનાવ્યું અને તેનું નિયંત્રણ કર્યું – તેને પ્રજાપતિ કહેવામાં આવે છે . પ્રજાપતિ દ્વારા જ બીજું બધું અસ્તિત્વમાં આવ્યું.

લગભગ 1500 બીસીમાં ઋગ્વેદ લખવામાં આવ્યો હતો તે જ સમયે, પૃથ્વીના બીજા ભાગમાં – જેને હવે મધ્ય પૂર્વ કહેવામાં આવે છે તેમાં ગ્રંથોનો બીજો સમૂહ પણ નોંધવામાં આવી રહ્યો હતો. વેદ પુષ્ટકામ (બાઇબલ)ના આ પ્રારંભિક હિબ્રુ ગ્રંથો તોરાહ તરીકે ઓળખાય છે . તોરાહ એ ઘોષણા સાથે શરૂ થાય છે કે એક ભગવાન છે જે સમગ્ર બ્રહ્માંડના સર્જક છે. મૂળ હિબ્રુમાંથી લિવ્યંતરણમાં આ ભગવાનને ક્યાં તો ઇલોહિમ અથવા યહોવા કહેવામાં આવતું હતું અને આ નામો આ હિબ્રુ ગ્રંથોમાં આગળ અને પાછળ બદલાયા છે. આમ, ર્ગવેદમાં પ્રજાપતિની જેમ, તોરાહમાં ભગવાન અથવા ઇલોહિમ સર્વ સૃષ્ટિના ભગવાન હતા (અને છે).

તોરાહની શરૂઆતમાં, અબ્રાહમ નામના Rsi સાથેના અદ્ભુત મુકાબલામાં યહોવાએ પોતાને ‘પૂરાનાર’ ભગવાન તરીકે પણ પ્રગટ કર્યા હતા . અમે આ એન્કાઉન્ટરને પછીથી વધુ વિગતવાર જોઈશું. આ ક્ષણ માટે હું ફક્ત ભગવાન સાથેની સમાનતા નોંધવા માંગુ છું જેઓ “જીવોના રક્ષક અથવા સમર્થક” છે જે ર્ગવેદમાં પ્રજાપતિ સાથે પ્રદાન કરે છે (હીબ્રુમાંથી યહવેહ-યિરેહ તરીકે લિવ્યંતરણ).

યહોવા કઈ રીતે પ્રદાન કરે છે? આપણે કર્મમાંથી મુક્ત થવાની જરૂરિયાત પહેલેથી જ નોંધી લીધી છે, અને આપણે મંત્ર નોંધ્યો છે જે ‘બલિદાનના ભગવાન’ને પ્રાર્થના કરે છે. ઋગ્વેદ આના પર અમને કહીને વિસ્તરે છે:

“વાસ્તવિક બલિદાન તો પ્રજાપતિ પોતે છે” [સંસ્કૃત: ‘પજાપતિર યજ્ઞ’]

સંસ્કૃત વિદ્વાન એચ. એગ્યુલર નીચે મુજબ સતપથ બ્રાહ્મણમાંથી અનુવાદ કરીને આ અંગે ટિપ્પણી કરે છે:

“અને ખરેખર, બલિદાન માટે એક પ્રજાપતિ સિવાય અન્ય કોઈ (પીડિત) મળતું નહોતું, અને દેવતાઓએ તેને બલિદાન આપવાનું નક્કી કર્યું. તેથી આના સંદર્ભમાં ઋષિએ કહ્યું છે કે: ‘દેવતાઓએ બલિદાનની મદદથી બલિદાન આપ્યું હતું – કારણ કે બલિદાનની મદદથી તેઓએ તેને (પ્રજાપતિ) બલિદાન આપ્યું હતું – આ પ્રથમ નિયમો હતા. , આ કાયદાઓ માટે સૌપ્રથમ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા” એચ. એગ્યુલર, ધ સેક્રીફાઈસ ઇન ધ આરજીવેદ

પ્રારંભિક સમયથી વેદ જાહેર કરે છે કે પ્રજાપતિ (અથવા ભગવાન) આપણી જરૂરિયાતને ઓળખતા હતા તેથી તેમણે આપણા કર્મ માટે આત્મ-બલિદાન આપ્યું હતું. તેણે તે કેવી રીતે કર્યું તે આપણે પછીના લેખોમાં જોઈએ છીએ કારણ કે આપણે ઋગ્વેદમાં પુરુષસૂક્તના પુરુષ-પ્રજાપતિ બલિદાન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ છીએ, પરંતુ હમણાં માટે જરા વિચારો કે આ કેટલું મહત્વપૂર્ણ છે. શ્વેતસ્વતરોપનિષદ કહે છે

‘શાશ્વત જીવનમાં પ્રવેશવાનો બીજો કોઈ રસ્તો નથી (સંસ્કૃત:  નાન્યહપંથા વિદ્યતે – અયનાય)

શ્વેતસ્વતરોપનિષદ 3:8

જો તમે કર્મથી બચવામાં રસ ધરાવો છો, જો તમે મોક્ષ અથવા જ્ઞાનની ઈચ્છા ધરાવતા હોવ તો, પ્રજાપતિ (અથવા ભગવાન) એ ઈસુના આત્મ-બલિદાન દ્વારા આપણા માટે કેવી રીતે અને શા માટે પ્રદાન કર્યું તે વિશે શું જાહેર કરવામાં આવ્યું છે તે વિશે જાણ કરવી તે મુજબની રહેશે જેથી આપણે બચી શકીએ. કર્મ કરો અને સ્વર્ગ મેળવો. અને વેદ આપણને લટકતો છોડતા નથી. ર્ગવેદમાં પુરુષસૂક્ત છે જે પ્રજાપતિના અવતાર અને તેમણે આપણા માટે કરેલા બલિદાનનું વર્ણન કરે છે. પુરૂષસૂક્તનો પરિચય જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો જે બાઇબલની જેમ પુરૂષનું વર્ણન કરે છે. પછી આપણે આ વેદોના માધ્યમથી આગળ વધીએ છીએ અને જોઈએ છીએ કે કેવી રીતે પ્રાચીન Rsi જોબ કર્મમાંથી તેમની સ્વતંત્રતા અને શાશ્વત જીવનની અપેક્ષા જાહેર કરી શકે છે – તેમને મોક્ષ આપવામાં આવ્યો હતો.